استوکیومتری 5
واکنش دهنده محدود کننده و واکنش دهنده اضافی
واکنش دهنده محدود کننده: و اکنش دهنده ای که مقدارش کمتر از مقدار استوکیومتری آن بوده و در جریان واکنش به طور کامل مصرف می شود.
واکنش دهنده اضافی : واکنش دهنده ای که مقدار آن بیشتر از نسبت استوکیومتری بوده و پس از پایان واکنش، مقداری از آن اضافی باقی می ماند.
ü در یک واکنش ، میزان پیشرفت واکنش و مقدار فرآورده های تولید شده به مقدار واکنش دهندهی محدود کننده بستگی دارد.
در حل مسایل از داده های واکنش دهنده محدودکننده استفاده می شود.
ü برای مشخص کردن واکنش دهنده محدود کننده، مقدار هر یک از واکنش دهنده ها را به واحد مول تبدیل کرده و اعداد حاصل را به ضریب استوکیومتری هر ماده در معادله موازنه شده تقسیم می کنیم، در هرکدام که عددکوچکتری به دست آمد، محدود کننده است.
ü انتخاب محدود کننده در صنعت به عوامل متعددی مانند قیمت، سهولت کاربرد و... بستگی دارد و به همین علت در صنعت برای بدست آوردن بیشترین مقدار ممکن از یک فرآورده، همواره واکنش دهنده های ارزان قیمت را به عنوان واکنش دهنده اضافی انتخاب می کنند.
کنکور 93 ریاضی:
24.5 گرم سولفوریک اسید را با 0.2 مول آلومینیم فسفات مخلوط و گرم می کنیم تا با هم واکنش دهند، واکنش دهنده محدودکنندهکدام است و به تقریب چند گرم فسفریک اسید تشکیل می شود؟
(H=1 , O=16 , P=31 , S=32 g.mol-1)
2AlPO4+3H2SO4-------------2H3PO4+Al2(SO4)3
سولفوریک اسید: محدودکننده 0.083=0.25/3 , 0.25=24.5/98
0.2mol/2=0.1
24.5g x
98*2 98*3
x=16.33g