استوکیومتری 5

واکنش دهنده­ محدود کننده و واکنش دهنده­ اضافی

واکنش دهنده­ محدود کننده: و اکنش دهنده­ ای که مقدارش کمتر از مقدار استوکیومتری آن بوده و در جریان واکنش به طور کامل مصرف می­ شود.

واکنش دهنده­ اضافی : واکنش دهنده­ ای که مقدار آن بیشتر از نسبت استوکیومتری بوده و پس از پایان واکنش، مقداری از آن اضافی باقی می­ ماند.

ü  در یک واکنش ، میزان پیشرفت واکنش و مقدار فرآورده­ های تولید شده به مقدار واکنش دهنده­ی محدود کننده  بستگی دارد.

در حل مسایل از داده­ های واکنش دهنده­ محدودکننده استفاده می­ شود.

ü   برای مشخص­ کردن  واکنش دهنده­ محدود کننده، مقدار هر یک از واکنش دهنده ها را به واحد مول تبدیل کرده و اعداد حاصل را به ضریب استوکیومتری هر ماده در معادله­ موازنه شده تقسیم می­ کنیم، در هرکدام که عددکوچک­تری به دست آمد، محدود کننده است.

ü   انتخاب محدود کننده در صنعت به عوامل متعددی مانند قیمت، سهولت کاربرد و... بستگی دارد و به همین علت در صنعت برای بدست آوردن بیش­ترین مقدار ممکن از یک فرآورده، همواره واکنش دهنده­ های ارزان قیمت را به عنوان واکنش دهنده­ اضافی انتخاب می­ کنند.

---

کنکور 93 ریاضی:

24.5 گرم سولفوریک اسید را با 0.2 مول آلومینیم فسفات مخلوط و گرم می­ کنیم تا با هم واکنش دهند، واکنش دهنده محدودکنندهکدام است و به تقریب چند گرم فسفریک اسید تشکیل می­ شود؟     

(H=1  , O=16 , P=31 , S=32 g.mol^-1) 

2AlPO₄+3H₂SO₄-------------2H₃PO₄+Al₂(SO₄)₃

سولفوریک اسید: محدودکننده 0.083=0.25/3   , 0.25=24.5/98   

0.2mol/2=0.1   

                  24.5g                  x

               98*2              98*3

x=16.33g